Ervin Laszlo en Kingsley L. Dennis (red.): De verbinding tussen wetenschap en spiritualiteit - deskundigen aan het woord,
Uitg. Ankh Hermes, 2012, ISBN 978 90 202 08542, 184 blzz.
In dit boek is alleen het Nawoord van Ervin Laszlo. Hij schreef het samen met Kingsley L. Dennis (p. 151-166). Het geeft een samenvatting van hetgeen met de bijdragen erin van maar liefst 28 vooraanstaande wetenschappers en schrijver-kunstenaars wordt beoogd. Over de schrijvers van deze 28 hoofdstukjes is een korte beschrijving bijgevoegd (p. 169-179). Voor de meeste Nederlanders zullen zij met uitzondering van rabbi Awraham Soetendorp grotendeels onbekenden zijn. Dit neemt niet weg, dat zij mondiaal gezien een inspirerende factor vertegenwoordigen en dat het goed is om ook in ons land van hun inzichten op spiritueel gebied in combinatie met de verschillende wetenschapsgebieden kennis te nemen.
Het boek is namelijk een oproep aan ons allen, wereldwijd, tot verandering. De schrijvers willen de lezer een idee ervan geven hoe twee grootschalige interactieve natuursystemen, de biosfeer en de wereldbevolking, aankoersen op een rampzalige botsing en wat wij eraan kunnen doen om dit met ons allen te voorkomen. Het overkoepelend systeem van de mensheid en de natuur verdraagt nog maar een geringe foutenmarge, zo wordt gesteld (p. 152). Zoals in het boek van Mark Lynas De mens als God worden de problemen op ecologisch, economisch en politiek vlak duidelijk verwoord (p. 157-164). In tegenstelling echter daarmee wordt de oplossing van de problemen niet in de eerste plaats zoals wèl bij Lynas gezocht in toepassing van innoverende wetenschappelijke en technologische inzichten, maar in een verandering van onszelf. "Met de inspiratie uit grote spirituele tradities en de informatie uit de pioniersgebieden van de wetenschap is het mogelijk onszelf ingrijpend en snel te veranderen. Dan hebben we de kans om de wereld te veranderen", meent Duane Elgin (p. 132).
Treffend verwoordt de stamcelbioloog Bruce Lipton dit in zijn artikel. Het is helemaal doordrenkt van Teilhards spiritualiteit, die gebaseerd is op de overtuiging dat wetenschap en religie geen vijanden van elkaar kunnen zijn. Hij schrijft: "de hoop op redding voor onze aarde staat of valt met acceptatie van de revolutionaire nieuwe kennis die op de pioniersgebieden van de wetenschappen is onthuld. Deze nieuwe kennis maakt korte metten met oude mythen en herschrijft waarheden die vorm gaven aan de aard van de menselijke beschaving. Deze nieuwe wetenschap corrigeert[…] onjuiste veronderstellingen als: 1. het newtoniaanse beeld van het primaat van een fysisch, mechanisch universum; 2. het geloof dat genen de biologische ontwikkeling bераlen; 3. het geloof dat de evolutie het gevolg is van lukrake genetische mutaties; en 4. de overtuiging dat de evolutie wordt bepaald door een strijd om het voortbestaan van de geschiktste soort. Deze misvattingen vertegenwoordigen 'vier apocalyptische veronderstellingen', omdat ze de menselijke beschaving naar de rand van totale vernietiging hebben gedreven." (p. 138/9) En verder: "De opwindende nieuwe discipline die epigenetica heet, benadrukt dat genen worden beheerst door hun omgevingen, belangrijker nog, door de manier waarop wij die omgeving zien. De epigenetica erkent dat wij geen slachtoffers zijn, maar juist meesters, omdat we onze omgeving én onze percepties ervan kunnen veranderen. […] Waar newtoniaanse natuurkunde en de conventionele genetische theorie de vermogens van ons bewustzijn terzijde schuiven, erkent de nieuwe wetenschap dat bewustzijn ons toerust met krachtige creatieve vermogens die we kunnen benutten om vorm te geven aan ons leven en aan de wereld waarin we leven. Onze gedachten, geesteshouding, emoties en overtuigingen sturen ons gedrag aan, reguleren het wel of niet tot expressie komen van genen, en stellen ons in staat het leven te ervaren."(p. 140/141)
Het is ondoenlijk om in dit korte bestek alle artikelen te noemen, die dit teilhardiaanse denken onderschrijven en voedsel geven aan een zinvolle dicussie over de toekomst van onze planeet. Van harte aanbevolen. HvB