Kader Abdolah: Zeesla en de lepels van Alice, een reis door de geest van Nederlandse ondernemers en uitvinders,
Uitg. De Geus, 2012, ISBN 378 90445 20309, 315 blzz.
De van oorsprong Iraanse schrijver Kader Abdolah interviewt in dit boek zo'n twintig mensen, die bezig zijn met de verwezenlijking van hun droom. Het bijzondere daaraan is, dat hij ze door zijn manier van vragen allemaal van het technische of vakinhoudelijke gedeelte van hun inspanningen daarvoor weet af te leiden naar hun diepste drijfveren. Op deze wijze ontstaat vaak een verband met hun verleden, bijvoorbeeld hun opvoeding, afstamming of genen, en datgene wat hen raakt in het heden en wat weer hun motief is voor het streven naar een betere toekomst voor de wereld als geheel of voor een bepaald facet ervan. Zo maken we kennis met de persoon van prof. Wubbo Ockels, die zich inzet voor de ecologische toekomst van de aarde. Met Max Beaumont, die bij de ESA (European Space Agency) werkt aan een systeem om CO2 uit de lucht te vangen en in te brengen in de glastuinbouw. Met Ronald Osinga van de landbouwuniversiteit Wageningen die met een 'wierderij' (een zeeboerderij) werkt aan de oplossing van het wereldvoedselvraagstuk.
Het zijn zeker niet allemaal zonder meer succesverhalen, die Kader Abdollah laat zien. Niet altijd gaat het bij de inspanningen van de ondernemers en uitvinders van een leien dakje. Zo is er het verhaal van de student Friso Johan Gouwetor, die hoewel hijzelf geen Oosterse wortels heeft een moskee wil bouwen op Ground Zero van 85 meter hoog en een oppervlak van 23x32 meter. Dat het met hem soms niet goed gaat, wijt deze aan "het probleem van zijn generatie; we hebben niets ernstigs meegemaakt. Het lijkt soms alsof je niet met iets wezenlijks bezig bent." (p. 92) Ook de dierenarts Gijsbert van de Wijdeven zit het niet bepaald mee. Hoewel zijn uitvinding van bionaaldjes fantastisch is "zal de farmaceutische markt niet gauw …zwichten. Ze verdienen miljarden en nog eens miljarden aan de massaproductie van entstoffen en wegwerpnaalden". (p. 106)
Met Kader Abdolah komt de lezer op plaatsen waar deze zelf ook nooit eerder was. Door zijn subtiel waarnemingsvermogen krijgen wij bijvoorbeeld een mooi beeld van een ruimtevaartlaboratorium, waar een simulatieproject van Mars is gebouwd. Maar ook van de leefwereld van een vierdejaarsstudente aan de Design Academy te Eindhoven, de ontwerpster van lepels voor demente bejaarden. En niet te vergeten van die van een autistische nerd, die het klaarspeelde om na één minuut denkarbeid € 500.000 te verdienen met zijn idee voor de renovatie van verkeersbruggen in Nederland.
Zonder het natuurlijk zelf te weten voert Kader Abdolah ons binnen in een wereld, die wij kennen vanuit de evolutieleer van Teilhard de Chardin: er is sprake van noögenese. Dat wil zeggen, dat op allerlei gebieden de menselijke geest bezig is om oplossingen te zoeken voor alles wat de eenheid en ontwikkeling van onze samenleving in de weg staat of bedreigt. Neem nu het verhaal over Christian van 't Hof (1972). Als senioronderzoeker bij de afdeling Technology Assessment van het Rathenau-Instituut in Den Haag "onderzoekt hij hoe de virtuele en de fysieke wereld steeds hechter met elkaar verweven raken. Is straks alles geconcentreerd in het internet?" (p. 267) Met andere woorden: Is hier sprake van de groei van ons individuele bewustzijn via het bewustzijn van al die andere internetgebruikers, oftewel de hele wereldbevolking, naar een hecht samenwerkingsverband? Om elkaar te kunnen verstaan ontwerpt deze Christian dan ook nog eens een op tags gebaseerde universele taal en richtte hij daartoe de 'Stichting Tagology' op.
We mogen na het lezen van dit boek dan ook concluderen, dat wij ons, ieder voor zich met vallen en opstaan weliswaar er steeds meer van bewust zullen worden, dat de wereld in haar toenemende complexiteit een beroep op ons doet ons ego in dienst te stellen van allen, van het wereldbrein. Kader Abdolah weet vanuit zijn Perzische gevoel als het ware seismisch aan te geven waarin de gedrevenheid van de mens voor deze convergerende beweging haar oorsprong vindt: in de evolutie van het bewustzijn. Wij kunnen u dit boek van harte aanbevelen. HvB